Co mówi twoje ciało, gdy wasz związek się sypie?

Stres w relacji a kortyzol – cichy niszczyciel zdrowia

Stres to naturalna reakcja organizmu na zagrożenie. Gdy występuje sporadycznie, nie jest niczym niepokojącym. Problem pojawia się wtedy, gdy trwa tygodniami lub miesiącami. Wtedy zmienia się w chroniczny stan, który może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. W związkach, w których dominują napięcia, milczenie, brak zaufania lub nieustanne konflikty, organizm uruchamia mechanizmy obronne – jednym z nich jest podwyższone wydzielanie kortyzolu, zwanego hormonem stresu.

Według specjalistów osoby doświadczające częstych kłótni i emocjonalnego dystansu w relacji mają dużo wyższy poziom kortyzolu we krwi. W jednym z badań pary, które uczestniczyły w 30-minutowych dyskusjach o problemach w związku, miały średnio o 34% wyższy poziom kortyzolu w porównaniu do par, które rozmawiały na neutralne tematy.

Długotrwałe podniesienie kortyzolu prowadzi do zaburzeń snu, problemów trawiennych, zwiększonego ryzyka chorób serca oraz osłabienia odporności. Przewlekle podwyższony kortyzol zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia o 23% i cukrzycy typu 2 o 18%. Pojawiają się też typowe psychosomatyczne objawy: bóle głowy, napięcie karku, migreny czy uczucie duszności.

Ciało nie kłamie – najczęstsze psychosomatyczne objawy kryzysu w związku

Gdy związek zaczyna być źródłem bólu emocjonalnego, ciało staje się jego przekaźnikiem. Bardzo często organizm wysyła sygnały, zanim człowiek uświadomi sobie, że coś jest nie tak. Do najczęstszych objawów psychosomatycznych, związanych z napięciem w relacjach, należą:

• Zaburzenia snu – bezsenność, częste wybudzanie się w nocy, koszmary senne lub trudności w zasypianiu mogą być oznaką, że umysł nie radzi sobie z napięciem emocjonalnym. Ciało, w stanie ciągłej gotowości, nie potrafi się wyciszyć nawet w nocy.
• Spadek libido i problemy w sferze seksualnej – brak bliskości emocjonalnej lub uczucie odrzucenia często przekładają się na fizyczne odcięcie – ciało zamyka się na dotyk. Zaburzenia hormonalne spowodowane stresem mogą również wpłynąć na obniżenie libido, a to z kolei pogłębia dystans w relacji.
• Problemy z układem krążenia – kołatanie serca, skoki ciśnienia, uczucie ucisku w klatce piersiowej to częste objawy u osób, które żyją w emocjonalnym napięciu. Ciągły stres zwiększa również ryzyko rozwoju chorób serca.
• Zaburzenia trawienne – zespół jelita drażliwego (IBS), biegunki, zaparcia, wzdęcia – to objawy, które bardzo często mają podłoże emocjonalne. Jelita są ściśle powiązane z układem nerwowym i bardzo wrażliwe na stres. Około 75% pacjentów z IBS doświadcza przewlekłego stresu w relacjach interpersonalnych.
• Spadek odporności – organizm przeciążony stresem łatwiej zapada na infekcje. Częste przeziębienia, zmęczenie i bóle mięśni mogą wskazywać na to, że układ odpornościowy jest osłabiony przez długotrwałe napięcie psychiczne.

Emocje, które ranią ciało

Niektóre emocje szczególnie silnie odciskają się na zdrowiu fizycznym. Przewlekłe uczucie osamotnienia, braku zrozumienia, rozczarowania czy lęku może prowadzić do stanów depresyjnych i wypalenia emocjonalnego. Niewyrażony gniew bywa kumulowany w napięciu mięśniowym, bólach głowy czy zgrzytaniu zębami (bruksizm). Emocjonalny stres wpływa nie tylko na układ hormonalny, ale też immunologiczny i nerwowy. Zwiększa poziom cytokin prozapalnych we krwi średnio o 28%, a to może prowadzić do rozwoju chorób autoimmunologicznych. Z tego powodu osoby trwające w wyniszczających relacjach częściej trafiają do lekarzy z objawami, które nie mają wyraźnej przyczyny.

Gdzie szukać pomocy?

Zbagatelizowanie objawów psychosomatycznych może prowadzić do poważniejszych chorób. Z tego powodu warto reagować wcześnie i nie wahać się sięgnąć po pomoc. W zależności od rodzaju dolegliwości i źródła problemu warto rozważyć różne formy pomocy.

• Psychoterapia – indywidualna lub dla par. Rozmowa z terapeutą pomaga zidentyfikować źródła napięcia i nauczyć się sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami.
• Internista – to pierwszy krok diagnostyczny. Lekarz może wykluczyć inne przyczyny medyczne i skierować do odpowiednich specjalistów.
• Konsultacja u endokrynologa – występujące objawy mogą być związane z zaburzeniami hormonalnymi. Lekarz może zbadać poziom kortyzolu, hormonów tarczycy i hormonów płciowych, a w razie nieprawidłowości wdrożyć potrzebne leczenie.
• Konsultacja u kardiologa – specjalista pomoże przy problemach z ciśnieniem, kołataniem serca lub bólem w klatce piersiowej. Warto zwrócić uwagę, czy objawy nasilają się w sytuacjach stresowych.
• Dietetyk – napięcie bardzo często wpływa na nawyki żywieniowe i zdrowie metaboliczne. Przewlekły stres może prowadzić do zaburzeń odżywiania lub problemów z wagą.

Osoby, które nie czują się dobrze, obserwują u siebie niepokojące objawy, mogą skorzystać z oferty ePOLMED. Na pacjentów czekają lekarze różnych specjalności, którzy przyjmują zarówno w placówkach stacjonarnych, jak i online. Regularne wizyty u kardiologa, internisty czy endokrynologa mogą znacząco poprawić ogólny stan zdrowia, a tym samym komfort życia.

Profilaktyka i dbanie o siebie

Nawet w trudnych momentach relacji, można podjąć kroki chroniące zdrowie fizyczne i psychiczne. Regularna aktywność fizyczna obniża poziom kortyzolu średnio o 15-20%. Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja mindfulness, mogą zmniejszyć objawy lękowe nawet o 30-40%. Niezwykle ważna jest higiena snu – sen trwający 7-9 godzin pomaga w regeneracji układu nerwowego i regulacji hormonalnej. Zbilansowana dieta, bogata w kwasy omega-3 i magnez, wspiera produkcję neurotransmiterów odpowiedzialnych za dobre samopoczucie.

Ciało i umysł nie funkcjonują oddzielnie. Kiedy emocje nie znajdują ujścia, organizm przejmuje ich ciężar. Jeśli związek, zamiast dodawać sił – odbiera je, warto przyjrzeć się sytuacji i podjąć odpowiednie kroki. Objawy psychosomatyczne to nie wymysł, tylko wołanie organizmu o pomoc. Zadbanie o siebie powinno pozostać priorytetem.